การปลูกปุ๋ยพืชสดบำรุงดิน

การใช้ปุ๋ยเคมีเพียงอย่างเดียว โดยไม่มีการเพิ่มอินทรีย์ให้แก่ดินจะทำให้ดินสูญเสียความอุดมสมบูรณ์ไปอย่างรวดเร็ว ดินจะไม่ร่วนซุย ดูดซับน้ำและอาหารพืชได้น้อยลง ทำให้การปลูกพืชไม่ได้ผลหรือได้ผลไม่ดีเท่าที่ควร

การเพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดิน ทำได้โดยการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ซึ่งมีหลายชนิดด้วยกัน เช่น การใช้ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมัก เป็นต้น แต่มีข้อจำกัด คือ ต้องใช้ในปริมาณมากต่อไร่ ไม่สะดวกแก่การขนย้ายปุ๋ย และหาได้ไม่เพียงพอ

วิธีการเพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดินอีกวิธีหนึ่งที่มีการปฏิบัติงานง่ายก็คือ การใช้ปุ๋ยพืชสด

ปุ๋ยพืชสด คือ ปุ๋ยอินทรีย์ชนิดหนึ่งที่ได้จากการไถกลบ หรือตัด สับ ต้น ใบและส่วนต่างๆ ของพืช โดยเฉพาะพืชตระกูลถั่ว ในระยะช่วงออกดอกซึ่งเป็นส่วนที่มีธาตุอาหารสูงสุด แล้วปล่อยทิ้งไว้ให้เน่าเปื่อยผุพังย่อยสลายเป็นอาหารแก่พืชที่จะปลูกตามมา

พืชที่ใช้ปลูกเป็นปุ๋ยพืชสด ได้แก่ โสนอินเดีย ปอเทือง ไมยราบไร้หนาม พืชตระกูลถั่วต่างๆ เป็นต้น

ประโยชน์ของปุ๋ยพืชสด

• เพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุในดิน
• เพิ่มธาตุไนโตรเจนซึ่งเป็นธาตุอาหารหลักให้แก่พืช
• กรดที่เกิดจากผุผังของพืชสดช่วยละลายธาตุอาหารในดินให้แก่พืชได้มากยิ่งขึ้น
• บำรุงและรักษาความอุดมสมบูรณ์ของดิน
• รักษาความชุ่มชื้นในดิน และทำให้ดินอุ้มน้ำได้ดีขึ้น
• ทำให้ดินร่วนซุย สะดวกในการเตรียมดินและไถพรวน
• ช่วยในการปราบวัชพืชบางชนิดได้เป็นอย่างดี
• ลดการปริมาณการใช้ปุ๋ยเคมีลงได้บางส่วน
• ลดอัตราการสูญเสียอันเกิดจากการชะล้าง
• เพิ่มผลผลิตของพืชให้สูงขึ้น

ลักษณะทั่วไปของปุ๋ยพืชสด

• ปลูกง่าย เจริญเติบโตเร็ว ระบบรากแข็งแรง ออกดอกในระยะเวลาอันสั้น คือ ประมาณ 30-60 วัน
• สามารถให้น้ำหนักพืชสดสูง ตั้งแต่ 2,000 กิโลกรัมต่อไร่ขึ้นไป
• ทนแล้ง และทนต่อสภาพแวดล้อมต่างๆ ได้ดีสามารถปลูกได้ทุกฤดูกาล 
• ต้านทานโรคและแมลง
• สามารถผลิตเมล็ดพันธุ์ได้มาก และขยายพันธุ์ได้เร็ว เพื่อให้ทันและเพียงพอต่อความต้องการ เมล็ดงอกง่ายและมีเปอร์เซ็นต์ความงอกสูง
• เก็บเกี่ยวตัดสับ และไถกลบได้ง่าย ไม่ควรเป็นเถาเลื้อยมากเพราะจะทำให้ไม่สะดวกแก่การไถกลบ
• ลำต้นอ่อน เมื่อไถกลบแล้วเน่าเปื่อยผุผังได้เร็ว และมีธาตุอาหารสูง

วิธีการใช้พืชปุ๋ยสด สามารถแบ่งการใช้ได้ 3 วิธี คือ

• ปลูกพืชสดในพื้นที่แปลงใหญ่ แล้วทำการตัดสับและไถกลบลงไปในพื้นที่นั้นเลย
• ปลูกพืชสดแซมในระหว่างร่องพืชหลักที่ทำการปลูก โดยปลูกพืชสดหลังจากพืชหลักเจริญเติบโตเต็มที่
• ปลูกพืชสดในพื้นที่รกร้างว่างเปล่า แล้วตัดสับเอาส่วนของพืชสดนำมาใส่ในแปลงที่จะปลูกพืชหลัก และไถกลบลงไปในดิน

การปลูกพืชปุ๋ยสด

• ลักษณะของดิน

• ก่อนปลูกควรปรับปรุงสภาพของดินให้เหมาะสม เช่น ถ้าเป็นดินเปรี้ยวควรใส่ปูนลงไปก่อน จะช่วยให้พืชสดเจริญเติบโต และให้น้ำหนักพืชสดสูง

• เวลา และฤดูกาลที่ปลูก

• เวลาที่เหมาะสมที่สุดคือ ต้นฤดูฝน หรือหลังเก็บเกี่ยวพืช ซึ่งความชื้นในดินยังคงมีอยู่ หรือปลูกก่อนการปลูกพืชหลักประมาณ 3 เดือน

• เมล็ดพันธุ์พืชปุ๋ยสด พื้นที่ 1 ไร่ ควรใช้อัตราเมล็ดดังนี้

• ถั่วเว็ลเว็ท 10 กก.
• ถั่วเหลือง 8 กก. 
• ถั่วพุ่ม 8 กก.
• ถั่วนา 8 กก.
• ปอเทือง 5 กก.
• โสนอินเดีย 5 กก.
• โสนคางคก 5 กก.
• โสนไต้หวัน 5 กก.
• ถั่วพร้า 5 กก.
• ถั่วเขียว 5 กก.
• ถั่วลาย 2 กก.
• ถั่วเสี้ยนป่า 2 กก.
• ไมยราพไร้หนาม 2 กก.
• คาโลโปโกเนียม 2 กก. 

การตัดสับและไถกลบพืชสด

• การตัดสับและการไถกลบพืชสดให้พิจารณาอายุของพืชสดเป็นสำคัญ
• ระยะเวลาที่เหมาะสมในการตัดสับและไถกลบ ควรทำขณะที่ต้นถั่วเริ่มออกดอกไปจนถึงระยะดอกบานเต็มที่ เนื่องจากในระยะนี้ต้นถั่วเจริญงอกงามสูงสุด เมื่อไถกลบแล้วจะทำให้ปริมาณอินทรียวัตถุและธาตุไนโตรเจนสะสมอยู่ในดินสูง

เครดิต:

• http://www.kasetporpeang.com/forums/index.php?topic=13342.0